Kể từ tháng 3 năm 2020 đến nay, theo yêu cầu của các quốc gia, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã cung cấp thiết bị và hỗ trợ xét nghiệm COVID-19 cho 286 phòng thí nghiệm ở 128 quốc gia và vùng lãnh thổ, giúp phát hiện vi rút SARS-CoV-2 nhanh chóng và chính xác.

Hình 1: Bộ xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 do IAEA tài trợ đã được chuyển đến Phòng thí nghiệm tham chiếu của Viện Nghiên cứu khoa học về virút học Uzbekistan vào tháng 12/2020.

Tại cuộc họp Hội đồng thống đốc IAEA tháng 3/2021, Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi cho biết thiết bị xét nghiệm COVID-19 của IAEA đã mang lại lợi ích cho hơn 28 triệu người trên thế giới. Sự hỗ trợ của IAEA giúp các quốc gia tăng cường sử dụng các xét nghiệm phản ứng chuỗi polyme sao chép ngược thời gian thực (RT-PCR) - phương pháp có nguồn gốc từ hạt nhân được sử dụng rộng rãi và chính xác nhất để phát hiện vật liệu di truyền cụ thể từ tác nhân gây bệnh, bao gồm cả vi rút.

Hỗ trợ ứng phó với COVID-19 là hoạt động khẩn cấp lớn nhất trong lịch sử của IAEA. Nỗ lực này của IAEA đã nhận được kinh phí hỗ trợ khoảng 27 triệu Euro từ một số quốc gia thành viên và khu vực kinh tế tư nhân. Ngoài thiết bị chẩn đoán RT-PCR, IAEA cũng cung cấp thuốc thử,  thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) và vật tư phòng thí nghiệm để đảm bảo việc xử lý, lưu giữ và phân tích an toàn các mẫu thu thập, giúp tăng tốc độ xét nghiệm cho các quốc gia.

IAEA cũng cung cấp hướng dẫn kỹ thuật và tư vấn cho các chuyên gia y tế và nhân viên phòng thí nghiệm thông qua hội thảo trên website, video trực tuyến. Các chủ đề được đề cập đến bao gồm hướng dẫn về việc thành lập các phòng thí nghiệm chẩn đoán phân tử, đánh giá các thiết bị cần thiết cũng như các biện pháp kiểm soát chất lượng để đảm bảo thu thập, lưu giữ và phân tích mẫu một cách thích hợp khi sử dụng phương pháp RT-PCR.

Hiện nay, nhu cầu toàn cầu về thiết bị xét nghiệm RT-PCR rất lớn, IAEA đã phải vượt qua nhiều thách thức để đảm bảo những hỗ trợ cần thiết có thể đáp ứng yêu cầu và mang lại lợi ích tối đa cho các quốc gia thành viên. IAEA cũng đang nỗ lực cung cấp các khóa đào tạo trực tuyến liên quan đến COVID cho nhân viên các cơ sở y học hạt nhân và X-quang để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm vi rút cho bệnh nhân, nhân viên và công chúng.

Hình 2: Các nhân viên y tế tại Bosnia - Herzegovina nhận các thiết bị phục vụ xét nghiệm Covid-19 do IAEA gửi đến vào tháng 5/2020.

Năm 2020, IAEA đã phối hợp với Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực của Liên hợp quốc (FAO) để hướng dẫn, cung cấp thông tin về phát hiện COVID-19 cho các phòng thí nghiệm y tế và thú y, bao gồm các quy trình vận hành tiêu chuẩn phù hợp với hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). IAEA cũng là thành viên của Nhóm Quản lý khủng hoảng COVID-19 với sự tham gia của 14 cơ quan của Liên hợp quốc, do WHO dẫn đầu.

Nguyễn Minh Hùng

Nguồn: iaea.org